Iatmul – People from the East

Told by: Alex Kaami (Korogu Village)

Collected by: Dr. Gerd Jendraschek (Original version with translation here)

Babla kan gabuveyiwa vaak, saaki anadi’, wapuchapuk anadi’, dunyangu yia vaak’a. Ni’na gepmaba ladi jaabwini’ba, agwak wuli’ gepmaba si’ja gepma Kolokugeiba li’ka, yijavaak’a kan.

Agwiba li’ka, kan gi’pbagi’ni’ba kan Avi’saktaku ali’pma kan ti’na kava, walini’ba ana yali’di. Walini’ba ka’i kan kava, walini’bana mudama ana vi’ka li’di.

Ti’kali’ka kan ni’nadi jaabwini’ba ki’di Yivukameidu Abukameidu wandi tadi jaabwini’ba vi’ka li’ka wadi: Ni’nkak ada ni’badi vi’ka li’kiya walan, kan si’pmia sadi. Si’pmia salaa wan si’vu yilaa walini’bakak kaasa kuttaa kiyavaak walaa kutjan.

Taak saja si’pmia wudi taabi’ ni’ba masamdi yaa. Wudi masamdi yaa. Wudi masamdi yaa wakwailaa laba wan ma’i maagi’n ki’bugi’li’laa wakwailaa li’ka, vaili’di gekoma’pba. Vaili’di vi’ka li’ka waa kan ni’ba ana ni’nokwi ni’nkat ali’pma dinaya anadi’ vi’ka li’kiya walaa li’ka.

At dikak wan satti’pma sakgi’li’laa baaiba laaka, nau pa’kgi’li’laa taakala dikat si’vu isi’blalaa li’ka pli waa ya’kidi ki’laa ak ni’ba si’lowakka yidi.

Yidi ti’kali’ka yalavi’ttaa li’ka, at nat jaabi’ miabaga laakadi. At miabaga lakalaa li’ka si’pmia salaa li’ka, kan walini’bakak walikaasa tuka dikat walibajwe toka kutdi. Kuttaa di’kat kaasa tulaa kiyadi’.

Ti’ka wak si’vu isi’blalaa li’ka, wuba gepma laa ni’bakak wadi: Nadinya tabanak ti’ka avi’baguk, kiblabalai yaatti’kadi’, wadi. Wadi waa ti’ka yika giyaba nadinya tabanak waa nadinya, wan taba ki’blabalai yaadi’. Wan Germanyna jaabi’k tattaa yaadi’. Taak yaadi’ laba.

Gakayadi’ mi’na vi’laa li’ka wan tabanak waa nadinya vi’laa Ki’blabalai wugi yaa, Ki’blabalai wugi yaa wali’di. Wadi giyabak, vi’li’di yika taba ki’ta yika Abukameina gekava savaku Yaagumali dadagi’ba wakkaidi’. Abukamei yika vi’laa ak wuba Avi’sakta’kba agalaa li’di’.

Jaabi’k wuba yika kemattaa ti’di’, kan giyabak kan Kolokugeiba la ni’ba, kan kupi ni’ba yaa la, kan ni’nkak waliyavaak yadi walaa agiyabak kan wan dina vini’bida kuttaa, kan dina wa’bi’yaman kukgi’li’laa wakwailaa giyabak kan mava babajuwi kuttaa li’ka kaika kaika wan jaabi’kba si’kadi.

Jaabi’kba si’li’di mi’na, ke wupmâ yigwa walaa dikat kemakkiyani’n walaa dikat ki’bi’k kukka, dikat ti’kiyani’n walaa isi’ki’t yili’jan ka’i wata, wata yili’di mi’na agiyabak wata yaman kaika kaika jaabi’kba si’li’di giyabak kan walini’bana kain kuttaa li’ka, dina walini’bana vi nagalaa agiyabak.

Viyajan, ana vaakkadi, aulakba viyajan. Wata yili’di yika li’ka yika agiyabak kan, walagakak bunkak Kabadi’malikak, di’ wan waliyali’javaak ana vi’di’ di’ wata vaala viyali’kadi’, maan kasi’vwa wakkaika wamalaba vailaa li’ka vaala viyali’di’ li’ka giyabak.

Viyajan, wan dina kain viyajan giyabak di’na si’gavuluba yaadi’, di’na si’k’o maado aaiwa vi’li’vwidi’ giyabak giyabak wudubu yidi’. Yika dadi’ wudubu yidi’, aa giyabak giyabak, wadi’. Ni’nkat ki’pmâ mi’na yikiyadi walaa agiyabak wan maak kwaakladi.

Kwaaklalaa wakwaidi giyabak kan, wata ya’kili’ja jibula wan Naabimaim ya’kia babajuwi walini’bana kainyabi’ savuku yika ki’k wali’. Waa yika yika yika giyabak kan Kabadi’mali si’di mi’na yika kematdi.

Yika tamattaa giyabak ti’di wan dikak walini’bana gwigu, wan kwip aaiwa ta’baba laaka mi’na dikak ba’pmaba li’di kwidi ki’ka vi’ka mi’na, yika awa ki’gian ki’gian waa awaksawak gabuka yika giyabak kan dikak. Wuba ki’bi’k kutdi.

Dikak wuba ki’bi’k kukka giyabak dina wan kiyaja daba waavwi, wan kula yaak, kuttaa kiyaja da taba dikak kwika taba dikak ki’bi’k kukkadi.

Kutdi wan Savi’nnadimali wali’ja du, di’no wakwaika wan jaabi’knana aga ya’kijan chain wuna nyaan gaai kalibali’ walaa wuliwuk kuttaa wakwailaa li’ka wan chain kali’tti’di’, wan wuli piyaa mi’na yili’di’. Kali’ksi’ki’kka kwaakladi’.

Wugiba wan walini’ba tatta yadi kan, dinaya kan ki’gi gepmani’ba yia si’vuba kuttaa kiyadi wan walini’ba kan taba kan, kan Kabi’kmaligei, aba Kolokugeiba yadi mi’na yaa laba kan Kabi’kmalige gakayalaa kat ti’kani’n kan walini’ba yiyali’kadi’.

Agwi jibula walini’ba ana yali’di. Si’vukudia. Si’vukudiba kan kaasa kukka kiyadi. Kan ti’ka Nawa Samyagwak waja ni’ba, mi’n mi’na ni’ba Weli’mi’nakwan mi’na ni’ba, kan babla yalaa ti’ma ni’ba dina si’vua. Mi’n walinyaan mi’na ni’badi ki’di, Nawa-Samyagwak. At ti’kali’ka ana mi’nkat saunbagi’nyaana walaa dina nyangu ana mi’nkat kavle waa mi’nkat vatnyakiyadi.

Wan vatnyajayan ak kunakkatti’kadi. Alaji’ si’ka ava si’kli’ka kukkatti’kadi. Mi’n mi’na nyaana.

Ak giyabak.

This entry was posted in Iatmul and tagged , , . Bookmark the permalink.

Comments are closed.