Nuer – Dhɔl mökni (The boy of the buffalos)

Collected and written by  Michael Thilyang Gatkek                                                                                                With special thanks to Fr Christian Carlassare and pastoral team of Holy Trinity Parish (Old Fangak)               (for English translation see their great book: Nuer Folktales, Proverbs and Riddles)

 

Mëëdan tɛkɛ dhɔl mi cɔal i dhɔl mökni kɛ ɣöö ja̠lɛ rɛy mökni a thil dual. Kɛ cäŋ kɛl cuɛ wä ja̠l kä cuɛ dhɔɔl wä jek ca dɛy ɣɔ̠ɔ̠kiɛn mac ɛ mök. Cu dhɔɔl jɛ jiök i wer nööŋni dɛy ɣɔ̠ɔ̠kɔ rɛy mökni. Bakɔ ji moc kuoc yaaŋ. Cuɛ dɛy wä nööŋ. Cuɔ moc kuoc. Cuɛ kuoc wä ka̠m ko̠p nup kɛ ɣöö bɛ jɛ thal. Cuo kuocdɛ cam ɛ ko̠p nup. Mëë cɛ ben cu ko̠p nup ɛ jiök i ca kuocdu cam. Cuɛ wee i kuocdä, kɛ kuocdä, kuocdä mee nöŋä kä dhɔɔl dɛyni mëë ca ɣä jiök i noŋni dɛy rɛy mökni dhili wa̠ wä. Cu ko̠p nup ɛ moc kɛ lieth. Cuɛ lie̠th wä ka̠m thal kuän. Cu thal kuän lie̠th cam. Mëë cɛ ben cuɛ lie̠thdɛ jek ca cam. Cuɛ wee i lie̠thdä, kɛ lie̠thdä, lie̠thdä mee nöŋä kä köp nup. Köp nup mi cam kuocdä, kuocdä mee nööŋä kä dhɔɔl dɛyni me ca ɣä jiök i noŋni dɛy rɛy mökni dhili wa̠ wä. Cu thal kuän ɛ moc kɛ ŋɔ̠a̠r. Cuɛ ŋɔ̠a̠r wä ka̠m ŋɛc kɛ ɣöö bɛ kɛ thal. Kä cu ŋɛc ŋɔ̠a̠r cam. Mëë cɛ ben cuɛ ŋɔ̠a̠rkɛ jek ca cam ɛ ŋɛc. Cuɛ wee i ŋɔ̠a̠rkä, kɛ ŋɔ̠a̠rkä, ŋɔ̠a̠rkä ti nööŋä kä tha̠l kuän mi cam lie̠thdä, lie̠thdä mi nööŋä kä ko̠p nup, ko̠p nup mi cam kuocdä, kuocdä mi nööŋä kä dhɔɔl dɛyni mëë ca ɣä jiök i noŋni dɛy rɛy mökni dhi̠li wa̠ wä. Cu ŋɛc ɛ moc toŋ. Cuɛ jɛ wä kueŋ dup guec. Cu guec toŋ tiath. Mëë cɛ ben cuɛ toŋdɛ jek ca tiath ɛ guec. Cuɛ wee i tuoŋdä, kɛ tuoŋdä, tuoŋdä mee nööŋä kä ŋɛc, ŋɛc me cam ŋɔ̠a̠rkä, ŋɔ̠a̠rkä te nööŋä kä thal kuän, thal kuän me cam lie̠thdä, liethdä me nööŋä kä ko̠p nup, ko̠p nup me cam kuocdä, kuocdä mee noŋä kä dholi dɛyni mëë ca ɣä jiök i noŋni dɛy rɛy mökni dhi̠li wa̠ wä. Cu guec ɛ moc miɛk. Cuɛ jɛ wä ka̠m bel kä jio̠kɛ jɛ i täth miɛkdä. Cu bël miɛk la̠th maac, cu miɛk waaŋ. Mëë cɛ ben cuɛ miɛkdɛ jek ca waaŋ ɛ bel. Cuɛ wee i miɛkdä, kɛ miɛkdä, miɛkdä mee noŋä kä guec, guec me tiath tuoŋdä, tuoŋdä meë nooŋä kä ŋɛc, ŋɛc mëë cam ŋɔ̠a̠rkä, ŋɔ̠a̠rkä tee noŋä kä thal kuän, thal kuän mee cam lie̠thdä, lie̠thdä me nööŋä ka̠ ko̠p nup, ko̠p nup me cam kuocdä, kuocdä mee noŋä kä dholi dɛyni mëë ca ɣä jiök i noŋni dɛy rɛy mökni dhi̠li wa̠ wä. Cu bël ɛ moc jio̠b. Cuɛ jɛ wä ka̠m jiɔb jiath kɛ lɛc. Cu jiɔb jiath kɛ lɛc jio̠b to̠l. Mëë cɛ ben cuɛ jio̠bdɛ jek ca to̠l ɛ jiɔb jiath kɛ lɛc. Cuɛ wee i jio̠bdä, kɛ jio̠bdä, jio̠bdä me nööŋä kä bël, bël mi waaŋ miɛkdä, miɛkdä mee noŋä kä guec, guec me tiath tuoŋdä, tuoŋdä meë nooŋä kä ŋɛc, ŋɛc mëë cam ŋɔ̠a̠rkä, ŋɔ̠a̠rkä tee noŋä kä thal kuän, thal kuän mee cam lie̠thdä, lie̠thdä me nööŋä ka̠ ko̠p nup, ko̠p nup me cam kuocdä, kuocdä mee noŋä kä dholi dɛyni mëë ca ɣä jiök i noŋni dɛy rɛy mökni dhi̠li wa̠ wä. Cu jiɔb jiath kɛ lɛc ɛ moc bith. Cuɛ jɛ wä ka̠m mac-kɛ-ral. Cu mac-kɛ-ral bith bath. Mëë cɛ ben cuɛ bithdɛ jek ca bath ɛ mac-kɛ-ral. Cuɛ wee i bithdä, kɛ bithdä, bithdä mee nööŋä kä jiɔb jiath kɛ lɛc, jiɔb jiath kɛ lɛc mi to̠l jio̠bda̠, jio̠bdä me nööŋä kä bël, bël mi waaŋ miɛkdä, miɛkdä mee noŋä kä guec, guec me tiath tuoŋdä, tuoŋdä meë nooŋä kä ŋɛc, ŋɛc mëë cam ŋɔ̠a̠rkä, ŋɔ̠a̠rkä tee noŋä kä thal kuän, thal kuän mee cam lie̠thdä, lie̠thdä me nööŋä ka̠ ko̠p nup, ko̠p nup me cam kuocdä, kuocdä mee noŋä kä dholi dɛyni mëë ca ɣä jiök i noŋni dɛy rɛy mökni dhi̠li wa̠ wä. Cu mac-kɛ-ral ɛ moc riäl mi tɔt. Cuɛ jɛ naŋ, cuɛ riäl wä la̠th rɛy puɔ̠ɔ̠l kɛ ɣöö bɛ pith thi̠n. Bɛ wä rɛy ruɔ̠ɔ̠p ni ciaŋ, bɛ buɔw wä nööŋ, bɛ riäl cɔl wee i nyirial, nyirial tin buɔw, cam riäl buɔw e, räthni kuɛr, ber raar a gɔa, nɛnä ji, bä ji ŋa̠c guoŋ, kuac lie̠th, cu riäl kac ɛ dhɔw ɛ, cuɛ leni nyɔk ɛ dhɔw ɛ, nyirial ɛ tin buɔw. Kɛ cäŋ kɛl cu lɛt riäl ben cɔl i nyirial, nyirial tin buɔw, cam riäl buɔw ɛ, räthni kuɛr, ber raar a gɔa, nɛnä ji, bä ji ŋa̠c guoŋ, kuac lie̠th, cu riäl kac ɛ dhɔw ɛ, cuɛ leni nyɔk ɛ dhɔw ɛ, nyirial ɛ tin buɔw. Kä cu riäl ben raar. Cu lɛt ɛ käp kä naŋɛ jɛ cieŋdɛ. Cuɛ jɛ wä thal. Mëë ci dhɔl mökni ben cuɛ riälɛ ben cɔl i nyirial, nyirial tin buɔw, cam riäl buɔw ɛ, räthni kuɛr, ber raar a gɔa, nɛnä ji, bä ji ŋa̠c guoŋ, kuac lie̠th, cu riäl kac ɛ dhɔw ɛ, cuɛ leni nyɔk ɛ dhɔw ɛ, nyirial ɛ tin buɔw. Duŋdɛ ɣöö /ken riälɛ ben raar. Cuɛ döŋgɛ̈ɛ̈l thiec i ɛ ŋa mi ci riäl naŋ rɛy puɔ̠ɔ̠l? Cu döŋgɛ̈ɛ̈l ɛ luoc i kuecä jɛ. Min cɛ guic cuɛ ciök lɛt nɛn, cuɛ kɛ luk amäni cieŋ in ca riäl naŋ thi̠n. Cuɛ lɛt jek ci wä ja̠l. Kä tee dɔ̠a̠ŋ nyuurä kɛnɛ gat nyaadɛ. Kä tee riäl rɛy dhaar wic maac. Cuɛ riälɛ naŋ kä cɛ dɔ̠a̠ŋ la̠th gua̠a̠thdɛ rɛy dhaar. Cuɛ wä cieŋdɛ. Ci lɛt ben cieŋ kɛ wäär kä na̠kɛ jɛ ɛ buɔ̠th. Cɛ ri̠ŋ ka̠m raar mac kä mithɛ. Muocɛ gat nyiman kɛ ri̠ŋ kä lo̠kɛ jɛ. Ɛ jɛn i /cä de cam ni mandɔ̠ŋ. Cu gat ɛnyɔk kɛ la̠r ni kä nyin ŋuan kä /ci lɛt jɛ liŋ. Mëë cɛ wä lɔcdɛ ɛn ɣöö cɛ man cam cuɛ wee i thu, thu ca maar cam!

This entry was posted in Nuer and tagged , , , , , . Bookmark the permalink.

Comments are closed.