Sukuma – NAMHALA NA BHANA BHADATU

Collected by: Don Sybertz,   Scanned by: Cephas Yao Agbemenu  Edited by: Fr. Zakaria Kashinje OSA

With special thanks to Rev Joe Healey  (African proverbs,Sayings and stories)

 

Waliho namhala walina bhana bhadatu bhagosha bhike. Lushiku lumo abhayanda bhuja gwipolu, unyanda undo bhalibhadantogagwa abhakuluye. Bhushika ung’wipolu bhuntunga halinti abhakuluye bhunyamka kaya.

Bhuneka guko unzuna wabo. Yagashika mhindi ingoye ijo agantungilwa juma unyanda ujitina.

Walala mumo ng’wipolu bhogela lyabhiza isana nyanda ulibhona iyoka liduma gete, aliyo liliteng’wa Inanda, nyanda ubhona jisa, usola mawe uliluta ilinanda nzoka yupila.

Nzoka igalumba yung’wila unyanda linhaga aha ngongo gone duje uko duzengile ugamane. Nyanda ulinha ha ngongo gwa Nzoka bhuja mpaga uko izengile inzoka. Nyanda usanga mayoka mingi gete, ‘Nzoka yubhawila abhichayo giki, “Nyanda uyu wanigunanaga, nandaguliwa na Nanda. Huguhaya dung’winhagi manong’ho.”

Nzoka pye ijose juzunya, haho na haho bhuli nzoka yuja mung’obho goyo na gufuma ilina manong’ho. Inzoka iyo agigunana yung’winha mhigi (ng’hilizi), nyanda uwilwa, “Ulu ulashike ha weja ugwilomba imhigi (ing’hilizi) ijo ulitogwa.”

Nyanda ushiminza ushika haweja wigasha uilomba imhigi (ihilizi) yung’winha manumba ga simenti mingi, yung’winha nkima, yung’winha bhanhu bhingi no, yung’winha sabho na ng’ombe ningi gete, ubhiza na kaya nhale.

Lushiku lumo ubheja lugendo uja kubhabyaji bhakwe ushika unsanga Ise nu Nina bhalihoya hakaya.

Bhabyaji bhagansung’wanha na bhuyegi bhutale. Bhagamuja waliwaja he ng’wana wise.” Nyanda ubhawila, “Nali natungilwa halinti na bhakulu bhane.” Bhabyaji bha nyanda bhagapinihala gete ikanza idoo unyanda wandya gufunya hela nyingi ja manoti, ise na nina bhumuja, “Alihela ningi giki ugafunya hali?” Nang’hwe ubhawila, “Unene nasabha no.”

Ubhinha Ise na Nina hela hanuma ubhabhuja ala abhakulu bhane bhaja hali? Bhung’wila bhagwiza duhu bhajaga kujuyela. Ikanza ido abhakuluye bhiza bhunsanga unzuna wabho alihoyi wizaga.

Ng’holo jabho bhogoha no nguno bhalibhamanile giki nzuna wabho wachila ng’wipolu, uko bhagantungila.

Nyanda agabhayegela no abhakuluye, ubhawila, “Duliho bhakulu bhane.” Agabhinha makono bhigisha na bhuyegi bhutale. Aliyo abhakuluye mnomo bhazongile. Imhindi hakikome ubhawila Ise na Nina kihamo na bhakuluye giki, “Dusamagi duje uko nazengile unene.”

Mungu akazidi kumpa baraka akawa na familia kubwa katika maisha yake na utajiri ukaongezeka maradufu.

This entry was posted in Sukuma and tagged , , , , . Bookmark the permalink.

Comments are closed.