Sukuma – UBHUHABHI BHULI BHONE?

Collected by: Don Sybertz,   Scanned by: Cephas Yao Agbemenu     Edited by: Fr. Zakaria Kashinje OSA

With special thanks to Rev Joe Healey (African proverbs,Sayings and stories)

 

Aho kale oliho munhu umo uyo uli na bhana bhatandatu. Aliyo, oli nhabhi na munhu o wikaji bho makoye. Mpaga ng’waka gumo ikaya yakwe igagaiwa imyenda ya guzala. Hangi nzala igabhisonga. Abhanhu abhangi bhamonaga kudi hali ya kawaida du ugubhiza na wikaji bhunubho.

Lushugu lumo umbehi ng’wunuyo agiyangula gujumana kugiki alekane na makoye ganayo. Agashiga ng’wipolu, agalinha mliti liliihu mpaga mumatambi galwo. Ghafula agilekala gugwa mpaga hasi kugiki ache.

Umbehi ng’wunuyo agagwa hasi puuu! Agasaga henaho ku likanza idoo, halafu agibhuja: “Naminyika?” Agashosha, yaya! Agakumya nibhuli adachile.

Aho wibhona giki atali alimpanga, agagungumka na gulina hangi mpaka hi gulwa ya matambi ga higulwa gete, na gwiponya hasi. Agagwa hangi puuu! Ni chiniko, adaminyikile nulu gucha gitumo aliwiyangulila.

Ohayimanila wigela munhu uyo obhizaga aguyelaga ng’wipolu linilo. Agamona alihaya gulina lukangala lo kadatu, agamuja, “Wina bhulingisilo ki ung’wigulwa ya nti nhihu gunuyo?

Unene nalinhabhi na wikaji bhone bhuli bho makoye noi. Nalihaya gwibhulaga umu namalaga gulina mpaga ng’wigulwa ya nti gunuyo na gwiponya mpaga hasi na kucha.”

Naligwikumbilija ndugu one, udizita chiniko gete nulu hadoo. Bokelaga ihela iji, udulile nulu gwita bhusuluja na gupandika matwajo, na giko ugwipandikila jako kihamo na bhana bhako.

Aliyo izukaga giki aho ulasabhe, nagwiza gusola untaji uyo nalinagwina bho nduhu kulomba jagongeja jose jose.

Ahanaho umunhu ng’wunuyo aganumbilija noi unfazili okwe na agaleka gete ubhulingisilo bhokwe ubho gwibhulaga. Aho alibhiza agushokaga kukaya yakwe alinago nu ntaji, agandya gwita bhusuluja.

Nanhana ubhusuluja bhokwe bhugazunya wangu wangu na agabhiza nsabhi. Huna agazenga numba nsoga na gugula ng’ombe. Agasabha noi.

Aho yabhita miaka ikumi, mfazili okwe agaja kugiki adule gunshokeja ihela jinijo ijo agang’winha kugiki wandije bhusuluja. Aliyo, adinhilwe. Unfazili ng’winuyo agendelea kunhomba mpaga igabhita miaka makumi abhili.

Naho yashika imyaka makumi abhili yiniyo, agendelea hangi, aliyo alatali alendelea guntula tarehe. Huna bhagishisha kumabhanza. Ubhulamuji ahabhofunyiwa iganhadikija gunshokeja ihaki yakwe kunhingo lwande.

This entry was posted in Sukuma and tagged , , , , . Bookmark the permalink.

Comments are closed.