Hadza – Tl’akwe Nakwiko ( The young girl)

Written by: Gudo  Mahiya  (G.G. Bala)  [for English translation see his book Hadza Stories & Songs]

With special thanks to Mustafa Ahmed Elmi and Hagit Gefen

     |’ets’a dzu’a, yeta Hadzabe, ba’ala’usha. Hadzabe’e  ba’ala’oshana n‖ahehepe’e tsikipa’ona. Bahe’e’akwa tl’akwe  nakwiko ‘ichameyako ‘asumibitina, kwakwachiya hocha ‘ichinanesa. Kaka ‘a ‘unu ‘akwe tetata’o.

   Sasa ‘atonena, boko tl’akwe nakwi kota, biya ‘ika, biya ‘ika, biya ‘ika. Kota  !’uyuwehe ‘ununina.

   “Nasema teko tameya? Ika bami ‘aku gashenga?  Nasema hako, ‘a’ahosa teko, pakwiko. Aku ‘ihi’a  kwako, chiyakwa hocha? Chiyakwa hocha hako ts’eheya. Sasa ‘atonena ‘iba tashi?”   “A’aweta, ‘asumebe’e.”

   “Nasema, ‘ee,  laka kota, nena hama ‘ikacha  sa hlimibi’i  tl’ikipi’i. Laka’a!   ‖’ame hu’una!”  Kota peshehe ‘atonena.

 

    Welapina  shaheyamohe. Keta ‘a tahe Hadzabe’e hakachana ba’alana. Hakachana ba’alana, ‘atonena  ts’ikipa’oma  ‘atonena.  Ichebe’e ng’ang’ambiyako.  Ichebe’e ‘ela ‘a lukuluna  |’ets’a, ‘abesama  n‖an‖ahe  ‘ika  ‘ichebe’e  ng’ang’ambiyako. Ichebe’e tets’ehepe’e. Kwakwa ‘ishoko hlototohe  keta  tets’e  ‘ichebe’e  kwako ‘ishoko tashi. Kota nana keta tets’e  ‘ichebe’e.

    Welapina, ‘atonena, tashiyakwa? Kota hamana baki  ‘eheshina ‘atonena ‘ich’ina nesa, ts’eheya  nakwiko. Welapina shaheyamo, n‖ahe’o’o. “Cheche’a ‘atonena. Ukuwa ‘a ‘unu kwa |’ets’a.  I’ichinane’asa.”  Kwakwa tl’a’eshina. Chichita ‘ishoko ‘ichinanesa.  Kutukutu, ‘ukuwa ‘a ‘unu. 

    “Eh, wa’a nakwi ‘ina tashe?”   Kwakwa |i’ihe ‘ishoko. Kota kutula hochako. “Aiyi, hochako ‘onoko! Hochako tameya? Tameya hochako? Ika ‘ukuwa ‘a ‘unu!”

    Basi kaka ‘ola ‘eke ‘intl’ima, “tl’oooooo, tl’oooooo, tl’oooooo.”

    “ola nakwete, ‘ola nakwete, ‘ina tashi? Ina tashi? Ukuwa ‘a ‘unu. Ina tashi? Ukuwa ‘a ‘unu. Che’e’e ‘atonena, ‘a pahle ‘a pakwa ‘ichanaiya. A paka chokoko, ‘aho sa. Sasa ‘onoko ‘ichinaneyakwa.”

   Kota “Lambuye. Lambu ‘ita ‘ishi’akwa.”

   Kaka “Ono bahe’ene’e. Ehe.”

   Kota chuchu’a lambu kota ‘u’utu’a ts’okonina. Kaka polahe ‘atonena, bububunama ‘atonena.

   “Ato ts’eheya hama musitikwaiya dzanaiya ‘a samiyane, sengani ‘a duduk’e. Te, taye’e ‘uhucha! Samiyabita.”   Kaka bami ts’eheya hombowe. Kaka cheche’enena ts’oko. Kwaheto  pipi ” Owaaaaaaah, ‘owaaaaaaaah, ‘owaaaaaaah.”

    Koti “Ato hama ts’eheya, dzana samiyachane, dzana samiyane!  Onoko  ‘aho kwa kwene’e  hani shahita. Hama ‘ipika kwa iya ‘onoko. Cheche’e’e  ‘a  ‘unu wa’ina ma, hama ‘itongo.  ‘Onoko tashina tana, ‘ishi’iya ma?”   Kota, “Bahiyako ‘ishoko wa’a nakwi. A’asitita. |’elehitita.”  Hama ‘uhu ‘ika heka so lalaka, kota shashahita. 

  Welapina, ‘atonena, shaheyamohe, keta ‖iti ‘asumebe. Kwamo ‖iti kwame ‘isa jikoniko, kota hamana ‘uhu. Hama ts’ehe, “Owaaaaaah, ‘oaaaaaaaah!”

   “Wa’a nakwete!” Kaka tanse ‘aso. “Teko, teko wa’ako! Hani kwabita huti’i’i  kahe.”  ‖’aiya ‘a ko’o dudunguwiya kamo n!o’o. Wa’a nakwiko, amayegako!”

    Kota ‖iti ‘asuko. Kota puhluwehe n!o’o ma. Kota “Ee, te, lalaka’a. Ts’u’aiyako’o |okosahata. Atonena sakapihita.”

   “Ee, wa’a nakwi. Ukuwa ‘a gashenga. Akwata samiya. Kokopandana’a’a  dzana ‖’ekwa, ba’alako, ‘aku gashenga.”  Kwako boko  tl’akwe kwakwa ‘akwe samiya paka ‘a hama’isho.

     Nasema kwete’e  jitiatia’ehe  ‘ika  tl’akwetl’akwe’ehe hataliya ‘a heli  hu’unana.

     Hadisiko kota bahe tl’akwitiko. 

 

This entry was posted in Hadza and tagged , , , , . Bookmark the permalink.

Comments are closed.