Told by: Gaetlogelwe Mapa Retold in ShiYei by: Oscar Lepumo
With special thanks to Marlene Sullivan Winberg and Willemien le Roux (For English translation see the great book: The STORYTELLER, Folktales from the Kalahari desert and the Okavango River in Botswana).
Katandzikwara tire Inqhawa endji wa marariiyi wa yiri ne dlivu dlii dlare koyerwa xhabaga. Wanyana wawa taato waa ware zintsara zu hapomo kotiera ame paa pakati dlazo. Ware ko khwana koiqhe koo wo, wait dliyanakasa sha matshiro apamwe tanga wa rara paxhiki.
Rosoko erimwe, ewa marariiyi wa ko yeerwa dliroora. Ka wara siine mbiyaawo, enga wait shaka atikea endjiye tana katienda nao apanga ndji yu ha wuruka.
Ati wako moziira endjiye a ko tishira atikea mati shaka kwenda, mathata inko koha wuruka. Wa Marariiyi wako shanganya meshoro wa ko dliyanakasa atikea ekeare wa koisi. Kanii ngaka kiti ta kanii ngaka kiti, ndji ware kadzwa shi dlino atikea o wumwe nu wumwe-awo koti a nxipie mawawa a taato mo koke shiwa ka nx`engetize ni moshana wu inqhawa a wurusa.
Ati wa koya po kowuruka, enga wa kopatizana kati shi zipo wa yiki Inqhawa paa pakati, ko mo ipowaamina-kao ko waruka. Nxane waha chire ko xhwaaka, inga wait mokanda atikea ka kayiwaara ta ako tinqa shipo neindjira. Eka ti tishira morome.
Aao! Shikea hapie! Inga wu tiidzwa mosipiri, wana! Ne dhiiru.
Ruendo nga re chachapara ngaho naqha tana po ware koya e wa kobara mozi o kotanga. Aa wato paapeeshi paa hanga wa tikea wa tie amesho ko dhiiru, kotwa po Inqhawa ya ti waruka. Ewa ko kara wa dzuo. Inga wa ko shomorora ko mo shupiedhira, nga wa tisheka wa ko kiare.
Inqhawa ngai tikia ewa zware, I-wa mbi-yaake wa ko moyanakasa zikanda zezi wa-ko mokanda, e kati shipata. Ati wa kobara mozi wu oyiri, nga ishuoka ndji ikhane. Hangu ama ti tikea ara keke wapondi ngeshi wa ti moshupiedhira wako mosheka… aao! Omoto modleeti. E kadliyo kake kako yuishika a ko ya zora maredja a kapo kake a tikea a hwete nao. Aish! Tana yi mare ko-mo mwana mati wuruka.
Kati ka shupura, mati rungira koiqhaywa, tjiindji moxhiki. Aao! Yinaa… ako kadli! Mwana paa peeshi. Maredzea o nqhaba a kie ta ngaa nqhataaka. To wawa twake to ko kara twati wuraaka ne mopapo.
Wa marariiyi wowo ewaa kakita. Tana ngawa ti dhiikha atikea shikea ware ko mo wurusiza.
Zikanda zu odimwe yinii ndjiko kotikea:
Ti koikeke indji kopata zezi ta ti ziirwa.
Apanga ikeare wayei wait kowara, ko dhi tiqhamwamina ko wadlaayiri ngaho.
O dimwe ye panii ndi mo inqhaami-naywa ko nakoranga Tacherwa Lesotho.