Sukuma – BHUTUNGILIJA BHUGAMBILIJAGA

Collected by: Don Sybertz,   Scanned by: Cephas Yao Agbemenu   Edited by: Fr. Zakaria Kashinje OSA

With special thanks to Rev Joe Healey (African proverbs,Sayings and stories)

   

Kale yakale walaliho munhu witanagwa lina lyakwe guutu wali nsumba umo, ugwikala, gokwe wikalaga mukuluhaluha. Kuluha gwakwe kuka ng’wenheleja ikiwali ng’habi na bha’duguye abho bhali najo isabho bhansekaga kulwa bhuluhi wakwe. Bhanogaga hamo bhang`wimila ni jiliwa bhanoga bhang`wila na lina lya bhulaku. Ama mihayo genayo pye agose unsumba ng’wenuyo uguutu, wali wakagimila. Na kwiyumilija kwigasha kubhinha ikujo abhaduguye. Pye na bhanhu abhangi ng’waka gumo ugisuga kuli munhu nsumba ngwenuyo, wandya kulima uyu pona mashiliwa.

Wakanoga ugula ng’ombe. Mhayo ko gwandya umugikalile gakwe bhuli makanza wa nkumulejaga Welelo na hangi wali wigisije na gwitogwa na bhanhu bha bhuli mbika.

Igete wala abhatogilwe bhahabhi. Ng’waka gumo gwi pande uko wikalaga si ya shoka shoka, ikilonga nzala. Unsumba uyu nang`hwe uguutu ubhuka kujusuma. Akajushinga ko shiku idatu, Wakanoga ushoka wapandikaga ngele inne ja bhusiga (madebe anne).

Aho washika hakaya wicha unigo gokwe wiza ngikulu umo. Aho wamala kubhagisha, ulomba shiliwa, uyomba abhana bhane bhalina shiku ningi bhatupandikaga ishiliwa. Ubhawila unsumba ng’wenuyo abhana bhakwe ng’winhagi ingele ijibhili, ning’we musaje ijibhili.

Na ng’hana bhita chene, umo bhawililagwa. Uguutu agagokagijiwa lubhango nu Welelo, ubhiza nalikaya itale nu bhusabhi ongejiwa ni Welelo, ubhiza munhu nsabhi. (Uzidunsega ng`wiyo wazwalaga ngobho.)

 

This entry was posted in Sukuma and tagged , , , , . Bookmark the permalink.

Comments are closed.