Sukuma -GUBINGWA NA ILUMBUYE.

Collected by: Don Sybertz,   Scanned by: Cephas Yao Agbemenu   Edited by: Fr. Zakaria Kashinje OSA

With special thanks to Rev Joe Healey (African proverbs,Sayings and stories)

Gubingwa bhakageniha ng’wa mamiye kihamo nu ilumbuye. Bhakigasha shiku kenda. Bhuli lushiku bhakulyaga mbuli imo. Lushiku lwikumi bhulagwa nu mami wabo bhinhwa na makunza gabho kenda.

Aha bhabhuka mami wabho ubhawila giki, “Ulung’ushiminza mkusanga nzila ibhili, iyingi ya mashi, iyingi ya mine, aliyo fatagi ya mashi.” Aha bhamala kuwilwa na b’ubhuka bhajile. Aha bhashika aha nzila maka, bhujibhona pye inzila gitumo bhawililagwa nu mami wabho, iyingi ya mine, iyingi ya mashi.

Gubingwa ung’wila ilulmbuye giki, “Dufatage ya mashi,” ilumbuye uhaya, “Yaya dufadage ya mine.”

Bhagihalalija na kulekana. Gubingwa akaja na ya mashi, ilumbuye ufata iya mine.

Bhushiminza balekanile bhuli ng’wene nzila yakwe. Aha bhasiminza siminza uilumbuye umanhya na Lishing’weng’we lya mitwe ibhili. Lyumuja ng’waniki bhebhe ulina nani?” nang’hwe uhaya nali na Gubingwa nsisone.” Lijing’weng’we lyung’wila , “Ng’witanage.” Ng’waniki wandya kung’witana nsisaye. “ Gubingwa, Gubingwa, nzu ulilole ili Gubingwa lya mitwe ibhili, ili Gubingwa.”

Gubingwa akiza na ndili jakwe. Lijing’weng’we lyung’wila Gubingwa, nyanda bhebhe niponeja agiza agene, Gubingwa akaponeja agadili, lyubhaleka aboyi ugubhalya. Aha lyabhaleka gubingwa ung’wila ilumbuye, dubhitege inzila iyi ya mashi. Ilumbuye ulema hangi, bhulekana bhuli ng’wene nzila yakwe.

Aha bhaja ja ja ilumbuye; umanhya na Lijing’weng’we lya mitwe idatu, lijing’weng’we lyumuja, ng’waniki, mulina nani? Ung’waniki uhaya duli na Gubingwa nsisone, lyung’wila ng’witanage. Ng’waniki ung’witana, nsisaye, Gubingwa, Gubingwa, nzu ulilole ili Gubingwa, ilya mitwe idatu, ili Gubingwa.

Gubingwa agiza. Lijing’weng’we lyung’wila nyanda niponeja agiza agene. Unyanda uponeja lyugalya agadili lyubhaleka abhoyi.

Gubingwa ung’wila ilumbuye, dubhitage inzila iyi iya mashi. Ng’waniki ulema. Bulekana hangi bhuli ng’wene nzila yakwe.

Giko kulwa bhulambu bho ilumbuye igajilanija giko mpaga ng’hanga ya kenda.

Lukangala lwi kumi umanhya na lya mitwe kumi. Lyumuja, ng’waniki uli na nani? Uhaya, ng’waniki, duli na gubingwa, ng’witanage, nang’hwe ung’witana, Gubingwa ii! Gubingwa nzu ulilole ili Gubingwa, lya mitwe ikumi ili Gubingwa. Aha wiza ugubingwa, lyung’wila ponej aga gawiza gene, Gubingwa ugayiwa agadili.

Lijing’Weng’we lyubhawila namulye lulu. Gubingwa uzunya, ugudulya aliyo dugaliwagwa ukunu mugwimbaga. Gubingwa uhaya giki, nilindilagi nabeje ndono ya gubinila. Gubingwa ubeja ndono, ubhawila giki. Lilimagi dandye ugubhina, gubingwa wandya gwimba lyimbo na gutula ndono, ndi ndi ndi malumba. Ugubingwa na ilumbuye bagubhinaga, ukunu bhalishogashoga jigongwanuma. Majing’weng’we agubhinaga na bhuyegi kunu alilimile kunguno ya bhuyegi bho gulya nyama.

Bhajing’weng’we bhahayimanila bhoya ugwiyigwa indono. Lijing’weng’we lya mitwe ikumi lyumuja, bhaja heyi.

Nabumisha pye abhajing’weng’we. Bhugema gubhalondeja bhusanga nduhu.

Bubingwa ni lumbuye bhupila guliwa.

 

This entry was posted in Sukuma and tagged , , , , , . Bookmark the permalink.

Comments are closed.