Sukuma – Nangeme Nke Wane Ulu Anitogilwe

Collected by: Don Sybertz,   Scanned by: Cephas Yao Agbemenu        Edited by: Fr. Zakaria Kashinje OSA

With special thanks to Rev Joe Healey (African proverbs,Sayings and stories)

 

Bhagosha bhabhili bhidimile bhusumba bhandya kwibhuja, gete abhake bhise bhatutogilwe? Ungi uhaya giki, nke wane, anitogilwe ng’hana.

Ng’wiye uhaya, “Hene witogwa wenubho bhuli wa ng’hana?” nsumba ng’wiye unshokeja, “Nakungema nahene ulu ng’hana anitogilwe, uhaya giki nache nandegeleke.”

Lushiku lumo bhali mu numba kihamo, ngoshi na nke. Ngoshi wali ha bhulili, nu nke nang’hwe waliwigashije hihi. Huna lulu ngosha ung’wila unke, “Nke wane nacha!” Nu ngoshi wichijisha (kwiyitya kiti uchile- kujifanya).

Nkima wahayubhona ngoshi wacha uhaya, “Nite kinehe lulu? Natubhaga no, ulu nandya kulila bhakwiza bhanhu bhanizwanje nikale na nzala gete nalye nigute tame, na nize nalile.

Huna lulu wandya kuzugija, aliyo ikubhi lyalilitiho, bhuki walibhusungile ha lusungo haho na bhulili. Nkima wihamba kusungula uduma iki wali nguhi, nose umpanda ungoshi wakwe mu ng’humbi na usola bhuki.

Aho wamala kulya na kwiguta wandya lulu ugulila bhiza bhanhu. Bhingila mu numba bhumuja, “Kinehe mayu?” Nang’hwe, “Ngoshi wane wachaga.”

Nsumba ng’wiye wa ngoshi ubhawila bhanhu giki, “Fumagi mo pye, nene nanagule, namanile bhugota wa kumpija. Bhusaga ho bhabhili umu numba, wandya kumuja ng’wiye, wabhona kinehe?

Iyo nabhona ya gukamaja, aho nkima wane wanibhona nacha, uhaya, “Umo natubhilaga umu ulu nandye kulila bhakwiza bhanhu bhanizwanje nikale na nzala, hambu hambu nazuge nalye nigute tame, huna lulu wandya kuzuga bhugali, aliyo ikubhi lyalilitiho. Bhuki wali bhusungile haho na bhulili, aho wihamba kwinja ulebha, nose wandya kunipanda mu ng’humbi.

Bhandya lulu guseka, aho bhanhu bhigwa bhaliseka bhuhaya, ng’wichiswe wapilaga lulu. Huna lulu ngosha ung’wila nke, “Gashinaga witogwa wako bhuli bhudo ng’hana, nkima aho wizuka isho witaga usunduhala no.

   

This entry was posted in Sukuma and tagged , , , . Bookmark the permalink.

Comments are closed.