Sukuma –  JIGANO JA BALOGI

Collected by: Don Sybertz,   Scanned by: Cephas Yao Agbemenu
With special thanks to Rev Joe Healey (African proverbs,Sayings and stories)

     Yaliho kaya imo yalina nyanda, akakula na bagantoja. Aho bang’Wenha ung’Winga ikaya yeniyo ikaikala igulyaga nyama bulilushiku. Noze ungfwinga umuja unina bukwi, igete mayu bulilushiku dugulya bonyama ugafunyaga mahe? Unina bukwi ushogeja giki ng’Wanone ulitogwa gumana uko nagajifunyaga? Ngjwinga okwe agazunya ngfhana mayu. Ung’Winga okwe ung’Wi1a ulinang’ho1o, agayomha ehe. Ulu bulile ubujiku nagwiza nagusole duje uko nagajisolelaga nang’hana aho bujiku Wila ng’hana akagikulu kubuka habulili kigalucha kabizaga katunge kubabana kubitila mng’henge1eji kukamisha mayu bukaga lulu duje, kumila bugota ubiza nang’hWe tunge. Kungfwila zugu nagwibale. Wibalwa kungongo bugadamhila mbiti imo bubuka buja kulubuga lobo. Aho bashika halubuga lobo ungikulu ng’wene oling’Wenyekiti. Abalogi aho hashika agandya kufula mhembe pye abana ndimu buiza bagupelaga, mbiti, mbiti milulu, jidivi pye indimu. Aho bikuminga bandya kwibuja ing’holo indonu hah? Ngiwambati bandya kwituma, ubebe mbiti jaga ing’Wambati ugapule ing’ho1o, aho bashia ungikulu nu ngfwinga, ung’Winga agaling’hyiWa kwigulya ya nkuyu ukunu Wibalile nu ngjwanokwe. Ukwigulya kwene akandya kusubala ahasi akasubala kanamhala kulangamila nani aliho ukwigulya kwene? Akagikulu kuyomba ung’Wene ngeni Wane, chene Witogagwa imilimo yise baganjana hagati ya malogi bebe mayu ogutogagwa unimo gwise? Agashosha ayee, nagutogagwa, bagamuja, ugudinha ki, umayu agashosha nagung’Winha ung’Wanone.

Akanina bukwi kulema, yaya ungfwizukulu nawichimage nkunde, unkima ng’Wenuyo ushosha nahene nagung’winha umayu wane, pye abalogi butula maganza buyomba otungihja mayu. Balogi aha makanza balibina bimbaga lyimbo liligiki; Ukenga, ukengcz, ulola ukalalila Unyeshcz, unyesha, usula Aho bamala ijigasho jabo bagamuja ugudinha boginehe? Umayu ng’Wenuyo akayomba, ima lulu aing’We balogi bandya kuntongela inzila ya gung’Wenha unina nulu gumulaga. Jaga ukenhe makolele ga ng’halanga. Unkima ng’Wenuyo akazunya, bagapanga kugeniha guja kung’WaWe ya ng’Winga akang’Wi1a unina bukwi dugenihe kungfwise kumhayo gwise go kumulaga umayu. Unina bukwi akayomba Sawa. Bakabuka bugeni mpaga kungfwawe unshike ng’Wenuyo nabakambokela aho oshiga ushige aha ng’WaWe akagagana akayomba jihho ing’ha1anga‘? Bagayomba jiliho, abehi nadahe dulye najikumbula no! agadaha nyingi nagayomba dukomanye makolele dubone nani unaku pye abose bagaseka no! bagandya gulya. Agaja gugaponya makolele ga ng’halanga agagasanja, agang’Wanina bukwi agalunga gulupembe lo ng’Wenda aho ntondo bulaga guja kaya, aho oshika ikaya ung’Winga bujiku buja hangi gubulogi bobo. Agajubujiwa, mayu omalaga unimo gwise, agashosha namala gaya lulu amakolele ga ngfhalanga bugasola gushinaga basolaga ganina bukwi bugajiga bugalangila aha ntondo yaho unina agandya kubona mbeho na kuluma ntwe, isada yendelea. Bandya guipelela abamundugu nonze unina bukwi uzumalika, bana bakwe buyega no! nguno obabulagilaga no abana babo na balogi pye bukolwa no bandya kunchola nawe bamulage. Aho omaha giki agucholagwa abulagwo agasama uja si ya makule bungaiwa bulekwa balikanisa duhu niyo ung’Wenuyu bahati yakwe. Math. 5:38-42

This entry was posted in Sukuma and tagged , , , , , . Bookmark the permalink.

Comments are closed.